ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ 4-3-3

Το 4-3-3 (μαζί με το 4-2-3-1) τείνει να γίνει ένα από τα πιο αποτελεσματικά και λειτουργικά συστήματα στο σύγχρονο ποδόσφαιρο. Η ειδοποιός διαφορά από τα 4-5-1 και 4-2-3-1 είναι η έλλειψη δύο εξτρέμ (wingers). Στην ουσία το 4-3-3 αποτέλεσε μία διαφοροποίηση του 4-2-4 της Βραζιλίας του 1962 σε μία προσπάθεια να δοθεί έμφαση στην μεσαία γραμμή με την παρουσία 3 κεντρικών χαφ. Το 4-3-3 απαιτεί 2 μπακ, 2 κεντρικούς αμυντικούς, 3 κεντρικούς μέσους εκ των οποίων ο ένας είναι καθαρά αμυντικογενής (κόφτης) και 3 επιθετικών εκ των οποίων 1 -κυρίως – είναι σε βοηθητικό ρόλο με τους υπόλοιπους 2 να κινούνται με πιο επιθετικές τάσεις στους πλάγιους χώρους. Ιταλία, Αργεντινή το χρησιμοποίησαν κατά κόρον την δεκαετία του 60′ αν και η πιο εντυπωσιακή εφαρμογή του παρουσιάστηκε από τους Ολλανδούς στα παγκόσμια Κύπελλα του 1974 και 1978. Κυριότερος εκφραστής του 4-3-3 αυτή την περίοδο ήταν η Μπαρτσελόνα με τους Μέσι – Ανρί και Ιμπραίμοβιτς.

*Το κλασικό 4-3-3. Οι πλάγιοι μπακ έχουν χώρους για συχνές προωθήσεις,συμμετέχοντας ενεργά στην ανάπτυξη της ομάδας

Η μεσαία γραμμή το «κλειδί» της επιτυχίας

Η άμυνα αποτελείται από 4 αμυντικούς με την συμπεριφορά τους να μην διαφέρει από αυτή άλλων συστημάτων που χρησιμοποιούν 4 αμυντικούς (4-5-1, 4-4-2 κτλ) αν και κατά κοινή ομολογία η συγκεκριμένη διάταξη δίνει στους ακραίους μπακ δυνατότητες για περισσότερες προωθήσεις αφού υπάρχουν αρκετοί κενοί χώροι μπροστά τους.

Παρά όλα αυτά η μεσαία γραμμή αποτελεί το κυριότερο πλεονέκτημα του συστήματος. Η ύπαρξη 3 κεντρικών χαφ δημιουργεί συνθήκες κυριαρχίας στο κέντρο του γηπέδου απέναντι σε συστήματα που χρησιμοποιούν 2 κεντρικούς μέσους. Η πιο συνήθης μορφή είναι ένας κόφτης που αναλαμβάνει, κυρίως, να προστατεύει τα 2 στόπερ και 2 κεντρικοί μέσοι που επιμερίζονται την επιθετική ανάπτυξη της ομάδας. Οι πιο τυχεροί των προπονητών θα έχουν και 2 ταχύτατα πλάγια μπακ θα δουν το κέντρο τους να λειτουργεί άψογα αφού θα έχουν (στην ουσία) 5 παίκτες να αμύνονται (4 μπακ και κόφτης) και 5 παίκτες στο κέντρο του γηπέδου όταν επιτίθενται ( 3 κεντρικοί μέσοι και τα 2 μπακ).

Επίθεση με πολλές επιλογές

Ομοίως οι 3 επιθετικοί μπορούν να δημιουργήσουν πολύ ενδιαφέρουσες καταστάσεις στην άμυνα των αντιπάλων αν λειτουργούν σωστά. Η ύπαρξη 3 επιθετικών αποτελεί από μόνη της σημαντικό προβληματισμό για τις αντίπαλες άμυνες. Οι επιθετικές επιλογές είναι αρκετές. Συνήθως αυτές περιλαμβάνουν ένα δυνατό σέντερ φόρ να τοποθετείται σε βοηθητικούς ρόλους στο κέντρο της επίθεσης με οδηγία να δημιουργεί καταστάσεις για τους 2 πιο γρήγορους στράικερ της επίθεσης. Οι στράικερ κινούνται κυρίως σε πιο πλάγιους ρόλους έχοντας την επιλογή της κατά μέτωπο επίθεσης, σέντρας προς το κεντρικό φόρ, πάσας προς το επερχόμενο κεντρικό χαφ κτλ.

Μία επιθετική παραλλαγή αποτελεί η ύπαρξη 2 επιθετικών σε βοηθητικούς ρόλους με τον κεντρικό φορ να αποτελεί το κυρίαρχο επιθετικό σημείο αναφοράς της ομάδας. Σε κάθε περίπτωση ο κεντρικός φόρ είναι συνήθως ψηλός και δυνατός παίκτης που έχει την δυνατότητα να κρατά και να σπάει την μπάλα στους συνήθως πιο ταχείς στράικερ που θα κληθούν να καλύψουν και πλάγιους χώρους (μοιραία δημιουργούνται από την έλλειψη πλάγιων χαφ).

Παραλλαγές του 4-3-3

4-3-2-1 ή αλλίως «Christmas Tree»

Τα 4-3-1-2 και 4-3-2-1 ή αλλιώς «Christmas Tree» ( η σχηματική απεικόνιση παραπέμπει σε χριστουγεννιάτικο δέντρο) είναι οι κυριότερες παραλλαγές του 4-3-3. Στην ουσία πρόκειται για συστήματα που δεν έχουν πλάγιους χαφ (wingers).  Πρόκειται για διαφορετικές τακτικές εφαρμογές των προπονητών ανάλογα με τους παίκτες που έχουν στην διάθεση τους. Είναι δεδομένο ότι πολύ λίγοι προπονητές έχουν την τύχη να δουλέψουν με 3 επιθετικούς κλάσης, οπότε και καταφεύγουν στην χρήση των πιο πολυσύνθετων και φτηνών μέσων. Το 4-3-1-2 στηρίζεται στην παρουσία ενός μεσοεπιθετικού που αναλαμβάνει κατά κύριο λόγο την τροφοδοσία των 2 επιθετικών. Από την άλλη το διάσημο «Christmas Tree» συμπεριλαμβάνει την παρουσία 2 μεσοεπιθετικών και ενός μόνου σέντερ φόρ. Οι μεσοεπιθετικοί μετατρέπονται σε κρυφά φόρ την ώρα που ο σέντερ φορ αποκτά αρκετά συχνά βοηθητικό ρόλο. Το 4-3-2-1 έχει σημαντική δυναμική στο κέντρο αφού οι 5 μέσοι είναι ικανοί να κερδίσουν την μάχη του νευραλγικού χώρου του κέντρου. Παρά  όλα αυτά το σύστημα απαιτεί τεχνίτες παίκτες και θεωρείται αρκετά αμυντικό αφού δεν εκμεταλλεύεται, σχεδόν καθόλου, τους πλάγιους χώρους.

Συμπέρασμα

+ To 4-3-3 είναι ένα πολύ «in» σύστημα αυτή την περίοδο. Η παρουσία 3 κεντρικών χαφ δημιουργεί προϋποθέσεις κυριαρχίας στην μεσαία γραμμή του γηπέδου την ώρα που η παρουσία 3 επιθετικών από μόνη της αρκεί ώστε να δημιουργηθούν ποικίλες επιθετικές επιλογές και καταστάσεις. Με τους κατάλληλους μέσους (δυνατούς παίκτες με αντοχή) και επιθετικούς μπορεί να είναι πολύ αποτελεσματικό αφού στην ουσία η ομάδα επιτίθεται ακόμα και με 5 παίκτες την ώρα που 2 ταχύτατοι πλάγιοι μπακ μπορεί να αποτελέσουν το κερασάκι σε μία πολύ… νόστιμη τούρτα.

- Το 4-3-3 μπορεί να εξελιχθεί σε αγωνιστικό «εφιάλτη» αν δεν υπάρχουν οι κατάλληλοι παίκτες. Οι πλάγιοι μπακ αποκτούν τεράστια σημασία αφού στην ουσία καλούνται να καλύψουν, σχεδόν, όλη την πλευρά. Οι 3 κεντρικοί μέσοι πρέπει να έχουν αντοχή για να καλύψουν χώρους που άλλα συστήματα χρησιμοποιούν 4 ή ακόμα και 5 μέσους (4-4-2, 4-5-1) για να το επιτύχουν. Ο αμυντικός μέσος παίζει πάρα πολύ σημαντικό ρόλο στο παιχνίδι αφού αναλαμβάνει αμυντικά καθήκοντα σε ένα πολύ επιθετικογενές σύστημα.